„Fascynujące i groźne narzędzie”. Papież Franciszek o sztucznej inteligencji
Słowa kluczowe:
papież Franciszek, sztuczna inteligencja, AI, technokracja, transdyscyplinarnośćAbstrakt
Dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji wpływa coraz bardziej na wiele obszarów życia człowieka. Prognozy dotyczące AI podpowiadają, że znaczenie tej technologii będzie wzrastać. Niesie ona z sobą wiele szans i zagrożeń oraz stanowi wyzwanie dla całego współczesnego świata. Jest to technologia innowacyjna i istotowa różniąca się od wszystkiego, co do tej pory powstało, co stanowi pewną trudność w jej opisie i ocenie. Odpowiedzią papieża Franciszka na to nowe zjawisko jest coraz częstsze pojawianie się kwestii sztucznej inteligencji w jego nauczaniu. Niniejszy artykuł jest próbą przedstawienia i zanalizowania najważniejszych papieskie wypowiedzi dotyczących AI ze szczególnym uwzględnieniem Orędzia na 57. Światowy Dzień Pokoju zatytułowanego Sztuczna inteligencja i pokój. Artykuł skupia uwagę na proponowanych przez Franciszka założeniach interpretacyjnych: odwołaniu do Objawienia, nauczania i Tradycji Kościoła, oraz na papieskim opisie złożoności tego fenomenu: m. in. trudnościach definicyjnych, uproszczonym opisie działania, ograniczeniach płynących z mechaniki obliczeniowej, uwarunkowaniu odpowiedzi AI od dostępnych dla niej baz danych, szerokim zakresie oddziaływania na życie człowieka, potrzebie transdyscyplinarnego ujęcia, szansach i zagrożeniach.
Bibliografia
„Biblia Tysiąclecia” – Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, Poznań 2003.
Cernuzio S., Papież na szczycie G7: Żadna maszyna nie powinna decydować o odebraniu życia, „L’Osservatore Romano” 2024, nr 6(463)/45, s. 5-8.
Franciszek, Address of His Holiness Pope Francis to Participants in Plenary Assembly of The Pontifical Academy For Life (28.02.2020), https://www.vatican.va/content/francesco/en/speeches/2020/february/documents/papa-francesco_20200228_accademia-per- lavita.html, [dostęp: 26.11.2024].
Franciszek, Address of His Holiness Pope Francis to Participants in „Rome Call” Meeting promoted by The Renaissance Foundation (10.01.2023), https://www.vatican.va/content/francesco/en/speeches/2023/january/documents/20230110-incontro-romecall.html, [dostęp: 26.11.2024].
Franciszek, Address of His Holiness Pope Francis to Participants in The „Minerva Dialogues” (27.03.2023), https://www.vatican.va/content/francesco/en/speeches/2023/march/documents/20230327-minerva-dialogues.html, [dostęp: 26.11.2024].
Franciszek, Address of His Holiness Pope Francis to The Managers and Employees of Tv2000 and Radio Inblu (29.02.2024), https://www.vatican.va/content/francesco/en/speeches/2024/january/documents/20240129-tv-2000-radio-inblu.html, [dostęp: 26.11.2024].
Franciszek, Etyczne przymierze na rzecz życia. Przemówienie do uczestników zgromadzenia plenarnego Papieskiej Akademii «Pro Vita», „L’Osservatore Romano” 2019, nr 3(411)/40, s. 35-37.
Franciszek, Evangelii gaudium. Adhortacja apostolska o głoszeniu ewangelii we współczesnym świecie (24.11.2013), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_exhortations/documents/papa-francesco_esortazione-ap_20131124_evangelii-gaudium.html, [dostęp: 28.11.2024].
Franciszek, Fascynujące i groźne narzędzie. Przemówienie do uczestników sesji G7 na temat sztucznej inteligencji, Borgo Egnazia (14.06.2024), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/speeches/2024/june/documents/20240614-g7-intelligenza-artificiale.html, [dostęp: 26.11.2024].
Franciszek, Fratelli tutti. Encyklika o braterstwie i przyjaźni społecznej (03.10.2020), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20201003_enciclica-fratelli-tutti.html, [dostęp: 02.12.2024].
Franciszek, Laudato si’. Encyklika poświęcona trosce o wspólny dom (24.05.2015), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/encyclicals/documents/papa-francesco_20150524_enciclica-laudato-si.html, [dostęp: 26.11.2024].
Franciszek, Message of The Holy Father Francis to The Participants in The “AI Ethics for Peace" Gathering (10.07.2024), https://www.vatican.va/content/francesco/en/messages/pont-messages/2024/documents/20240710-messaggio-ai-ethics-forpeace.html, [dostęp: 26.11.2024].
Franciszek, Ahmed el-Tayeb, Dokument o ludzkim braterstwie dla pokoju światowego i współistnienia (04.02.2019), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/travels/2019/outside/documents/papa-francesco_20190204_documento-fratellanza-umana.html, [dostęp: 03.12.2024].
Franciszek, Pozdrowienie wygłoszone po modlitwie Regina Caeli 12.05.2024 r., „L’Osservatore Romano” 2024, nr 5(462)/45, s. 51.
Franciszek, Sztuczna inteligencja i mądrość serca: dla komunikacji w pełni ludzkiej. Orędzie na 58. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu (24.01.2024), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/messages/communications/documents/20240124-messaggio-comunicazioni-sociali.html, [dostęp: 26.11.2024].
Franciszek, Sztuczna inteligencja i pokój. Orędzie na 57. Światowy Dzień Pokoju (08.12.2023), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/messages/peace/documents/2o231208-messaggio-57giornatamondiale-pace2024.html, [dostęp: 26.11.2024].
Franciszek, Veritatis gaudium. Konstytucja apostolska o uniwersytetach i wydziałach kościelnych (08.12.2017), https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_constitutions/documents/papa-francesco_costituzione-ap_20171208_veritatis-gaudium.html, [dostęp: 28.11.2024].
Mariański J., Godność ludzka, praca, bezrobocie i braterstwo w nauczaniu społeczno-moralnym Papieża Franciszka, Lublin 2024.
Mróz M., Sztuczna inteligencja jako szansa dla teologii, „Teologia i Moralność” 2024, nr 1(35)/19, s. 247-261.
Puzio A., Theology Meets AI: Examining Perspectives, Tasks, and Theses on the Intersection of Technology and Religion, w: Alexa, wie hast du’s mit der Religion? Theologische Zugange zu Technik und Kunstlicher Intelligenz. Theologie und Kunstliche Intelligenz, red. H. Klinge, N. Kunkel, A. Puzio, Vol. 1., Darmstadt 2023, s. 29-41.
Przygoda W., Sztuczna inteligencja a duszpasterstwo. Obietnice – zagrożenia – wyzwania, „«Społeczeństwo». Studia, prace badawcze i dokumenty z zakresu nauki społecznej Kościoła” 2024, nr 1(165)/34, s. 51-65.
Sobór Watykański II, Gaudium et spes. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym (07.12.1965), https://sip.lex.pl/akty-prawne/akty-korporacyjne /konstytucja-duszpasterska-o-kosciele-w-swiecie-wspolczesnym-286768068.html, [dostęp: 28.11.2024].
Sztylka A., Krytyka paradygmatu technokratycznego w encyklice Laudato, si’ papieża Franciszka, w: Edukacja humanistyczna w kontekście technicyzacji w XXI wieku. W poszukiwaniu pedagogicznej równowagi, red. T. Graca, D. Łażewska, Józefów 2017, s. 55-76.
Trzęsicki K., Co św. Tomasz z Akwinu miałby do powiedzenia o sztucznej inteligencji?, „Studia Teologii Dogmatycznej” 2022, nr 8, s. 100-117.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Zeszyty Formacji Katechetów

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.