Nauczanie religii w szkołach w okresie dwudziestolecia międzywojennego w diecezji sandomierskiej inspiracją dla katechezy we współczesnym systemie edukacji

Autor

  • Zbigniew Kowalczyk

Słowa kluczowe:

katecheza, inspiracja

Abstrakt

Stan szkolnictwa i oświaty w Polsce w początkowym okresie dwudziestolecia międzywojennego był niezwykle niski.Najgorzej pod tym względem przedstawiała się sytuacja na obszarze byłego zaboru rosyjskiego, w którym terytorialnie znajdowała się diecezja sandomierska. W ogóle nie obowiązywał tu przymus szkolny. Sprawą zasadniczą było wprowadzenie powszechności nauczania na szczeblu podstawowym. Zasady realizacji obowiązku szkolnego zostały określone w dekrecie „O obowiązku szkolnym” z 7 lutego 1919 r. wydanym przez Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Przewidywał on wprowadzenie 7-letniego obowiązku szkolnego dla wszystkich dzieci w wie ku od 7 do 14 lat. Głoszenie słowa Bożego i nauczanie prawd wiary dokonywało się nie tylko w kościele na Mszy świętej podczas przygotowania dzieci do I Komunii świętej i bierzmowania.Dzieci i młodzież poznawały prawdy wiary w czasie lekcji religii. Miejscem nauczania katechezy w dwudziestoleciu międzywojennym była szkoła. Programy nauczania ustalone w latach 1919-1921 wyraźnie pokazywały, że Kościół największą uwagę przywiązywał do zagadnień dogmatycznych, a następnie etycznych. Historię biblijną, historię Kościoła i liturgikę uważał za dyscypliny pomocnicze. Nauczanie religii odbywało się według planu ustalanego przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w porozumieniu z kompetentną władzą kościelną. Również podręczniki wykorzystywane do nauczania religii musiały mieć aprobatę wymienionych instytucji. Zadanie nauczania religii spoczywało na księżach prefektach, czyli duszpasterzy dziecii młodzieży w zakresie życia szkolnego mienionych instytucji. Zadanie nauczania religii spoczywało na księżach prefektach, czyli duszpasterzy dziecii młodzieży w zakresie życia szkolnego.

Bibliografia

Adamczyk M., Prasa religijna Kielecczyzny w dwudziestoleciu międzywojennym, Kielce 1994.

ADS, Akta Parafii Radoszyce, Odpis protokołu wizyty duszpasterskiej biskupa Pawła Kubickiego w parafii Radoszyce z dn. 24 czerwca 1933 r.

ADS, AWNR, Sprawozdanie wizytacji nauki religii rzymsko-katolickiej w szkołach powszechnych i w szkołach średnich, w których naukę prowadzi ksiądz.

ADS, AWNR; Regulamin dla diec. księży wizytatorów nauki religii katolickiej.

ADS, Pismo wizytatora ks. W. Gaca do Kurii Diecezjalnej w Sandomierzu z dn. 5 sierpnia 1938 r. w sprawie podręczników nauki religii w szkołach powszechnych.

ADS, Program nauki religii rzymsko-katolickiej siedmioklasowej szkole powszechnej, Warszawa 1920.

ADS, Program nauki religii rzymsko-katolickiej w publicznych szkołach powszechnych trzeciego stopnia.

ADS, PSZNR, Program szkoły powszechnej jednoklasowej czterooddziałowej, Religia rzymsko-katolicka, Warszawa 1919.

ADS, PSZNR, Podręczniki do nauki religii rzymsko-katolickiej wskazane przez delegatów

JE Księzy Biskupów na zjeździe odbytym dn. 21 i 22 sierpnia 1919 roku w Warszawie jako polecone i dozwolone.

ADS, PSZNR, Pismo Kurii Diecezjalnej w Sandomierzu do ks. B. Ekierta i Ks. W. Gaca, Diecezjalnych Wizytatorów Szkół z dn. 30 lipca 1938 roku w sprawie podręczników nauki religii w szkołach powszechnych.

ADS, PSZNR, Protokół IV Posiedzenia Komisji Szkolnej Episkopatu Polskiego z dn. 22 sierpnia 1919 r.

ADS, PSZNR, Projekt Praktyk religijnych dla młodzieży szkolnej opracowany przez koło Księży Prefektów Archidiecezji Warszawskiej.

APK, sygn. 21/1112, Inspektorat Szkolny w Końskich, Okólnik nr 1 Inspektora Szkolnego Obwodowego w Końskich z dn. 14 stycznia 1936 roku w sprawie programów do religii.

Bartel K., O nauczaniu religii katolickiej w szkołach, KDS 20 (1927) nr 2.

Berkanówna K., W sprawie lektury religijnej dla dzieci i młodzieży, „Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy”, 1926, nr 6.

Bok J., Przedszkole Akcji katolickiej, KDS 1930, nr 11.

Bugajska-Więcławska J., Idea szkoły wyznaniowej w Polsce międzywojennej jako wyraz nauki społecznej Watykanu, „Res Historica” 12 (2000).

Cichosz. W., Czytelność aksjologiczna nauczyciela-wychowawcy, w: Studia Gdańskie. T. XVIII-XIX, Gdańsk-Oliwa 2005-2006.

Dekret z dnia 7 lutego 1919 roku o obowiązku szkolnym, Dz. U. Min. WRiOP Nr 2, poz. 2, 1919 r.

Gasparri P., Katechizm Katolicki dla osób dorosłych, które pragną zdobyć pełniejszą znajomość nauki katolickiej, Warszawa 1999.

Grochowski L, Wychowanie religijne katolickie w szkołach II Rzeczypospolitej lat dwudziestych.

Treści i funkcje, w: Katolicka a liberalna myśl wychowawcza w Polsce w okresie międzywojennym. Zagadnienia wybrane, Lublin 2000.

Grzywna J., Szkolnictwo powszechne i oświata pozaszkolna w województwie kieleckim w latach 1918-1939, Kielce 1984.

Jan Paweł II, Adhortacja apostolska do biskupów, kapłanów i wiernych całego Kościoła katolickiego o katechizacji w naszych czasach, Watykan 1979.

Jamiołkowski J., W sprawie programu nauki religii, „Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy”, 1927, nr 9.

Jasiński W., W sprawie organizacji młodzieży szkolnej o charakterze religijnym, KDS 1933, nr 1.

Jasiński W., W sprawie praktyk religijnych młodzieży szkolnej, KDS 1933, nr 1.

Katechizacja w szkołach i poza szkołą, KDS 1920, nr 1.

Konkordat zawarty pomiędzy Stolica Apostolską a Rzeczypospolitą Polską, „Dziennik Ustaw RP” 72 (1925).

Konstytucja 17 marca 1921 r., Warszawa 1921.

Krześniak-Firlej D., Księża prefekci diecezji kieleckiej 1918-1939, Kielce 2001.

Kumor B., Historia Kościoła, t. VIII, Lublin 2004.

Lorek J., Misje kanoniczne dla nauczycieli religii, KDS 1937, nr 7-8.

Lorek J., Nabożeństwo na rozpoczęcie roku szkolnego, KDS 1938, nr 7-8.

Lorek J., Podręczniki do nauki religii rzymsko-katolickiej w diecezji sandomierskiej, KDS 1938, nr 7-8.

Łabendowicz S., Katecheza dzieci i młodzieży w systemie edukacji szkolnej, „Zeszyty Formacji Katechetów” R. 5 (2005) nr 4 (20).

Łuczak H., Katechizacja młodzieży w Polsce, Kraków 1988.

Łysiak-Kosowska L., Życie religijne w dekanacie Miechocin w latach 1918-1939, Gorzyce 2012.

Mysłek W., Kościół katolicki w Polsce w latach 1918-1939, Warszawa 1966.

Nauczanie w szkołach, KDS 1922, nr 1.

Nauka religii w szkołach powszechnych, KDS 1927, nr 4.

O nauczaniu religii katolickiej w szkołach, KDS 1927, nr 2.

Pius XI, Encyklika Divini illius Magistri. O chrześcijańskim wychowaniu młodzieży, Warszawa 1999.

Religia w szkołach, KDS 1921, nr 4.

Rozkład Godzin (Religii) w szkołach powszechnych, Warszawa 1920.

Rozp. MWRiOP z d. 9 grudnia 1926 r. o nauce szkolnej religii katolickiej, (Dz. U. RP. nr 1 poz. 9 z roku 1927).

Ruta Z., Szkolnictwo powszechne w okręgu szkolnym krakowskim w latach 1918-1939, Wrocław 1980.

Sobkowiakówna J., Przepisy prawne o nauczaniu religii, „Ruch Katolicki”, R. VII, nr 1, 1937.

Stanaszek B., Duchowieństwo diecezji sandomierskiej w latach 1918-1939, Lublin 1999.

Szafrański T., Prefekt w: ABC Chrześcijanina. Mały Słownik, red. S. Zalewski, Warszawa 1999.

Wacławski J., Egzorta – Kazanie w 133. rocznicę Konstytucji 3 Maja, „Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy”, 1927, nr 5.

Wiącek J., Nowe programy nauki religii w szkole powszechnej, KDS 1936, nr 5.

Wizytacja nauki religii w szkołach, KDS 1927, nr 7-8.

W sprawie ilości godzin nauki religii w poszczególnych rodzajach szkół, KDS, 1928, nr 12.

W sprawie misji kanonicznej dla nauczycielstwa świeckiego, KDS 1918, nr 1.

Woroniecki J., Zdolność wychowawcza szkoły publicznej i jej granice, „Miesięcznik Katechetyczny i Wychowawczy” 5-7 (1924).

Pobrania

Opublikowane

2014-03-10

Jak cytować

Kowalczyk, Zbigniew. 2014. „Nauczanie Religii W szkołach W Okresie Dwudziestolecia międzywojennego W Diecezji Sandomierskiej Inspiracją Dla Katechezy We współczesnym Systemie Edukacji”. Zeszyty Formacji Katechetów 53 (1):51-62. https://zfk.diecezja.radom.pl/index.php/zfk/article/view/380.

Numer

Dział

Formacja psychologiczno-pedagogiczna

Podobne artykuły

<< < 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

Możesz również Rozpocznij zaawansowane wyszukiwanie podobieństw dla tego artykułu.